MANDATO Ang Komisyon sa Wikang Filipino ay nilikha ng Batas Republika Blg. 7104 (Agosto 14, 1991) na iniaatas ng Konstitusyon ng Pilipinas, na magsagawa, mag-ugnay at magtaguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga wika ng Pilipinas. Batas Republika Blg. 7104 Isang batas na lumilikha ng Komisyon sa Wikang Filipino, nagtatakda ng mga kapangyarihang nito, mga tungkulin at mga gawain, naglalaan ng gugulin ukol dito, at para sa iba pang mga layunin. Pinagtibay nina Ramon V. Mitra, Jovito R. Salonga, Camilo L. Sabio, Edwin P. Acoba, Pangulo Corazon C. Aquino noong Agosto 14, 1991. Senate No. 209 House Bill No. 21280 Republika ng Pilipinas Konggreso ng Pilipinas Metro Manila ISANG BATAS NA LUMILIKHA NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO, NAGTATAKDA NG MGA KAPANGYARIHANG NITO, MGA TUNGKULIN AT MGA GAWAIN, NAGLALAAN NG GUGULIN UKOL DITO, AT PARA SA IBA PANG MGA LAYUNIN Pagtibayin ng Senado ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas na nagkakatipon sa Konggreso: SEK. 1 Maikling Pamagat. - Ang Batas na ito’y makikilalang “Batas ng Komisyon sa Wikang Filipino.” SEK. 2 Pagpapahayag ng Patakaran. - Alinsunod sa atas ng Konstitusyon, inihahayag dito na patakaran ng Pamahalaan na tiyakin at itaguyod ang ebolusyon, pagpapaunlad at pagpapayaman pa ng Filipino na wikang pambansa ng Pilipinas, batay sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at iba pang wika. tungo rito, ang Pamahalaan ay gagawa ng kinakailangang mga hakbang upang maisakatuparan ang naturang patakaran. SEK. 3 Katuturan ng mga Termino. - Gaya ng pagkakagamit ng Batas na ito, ang mga sumusunod na mga termino ay binibigyan ng ganitong mga katuturan: SEK. 4 Paglikha ng Komisyon sa Wikang Filipino. - Nililikha sa pamamagitan nito ang isang komisyon na makikilalang Komisyon sa wikang Filipino, na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang grupong etnolinggwistiko at iba-ibang disiplina, na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga wika ng Pilipinas na tuwirang sasailalim ng Opisina ng Pangulo. SEK. 5 Pagkakabuo ng Komisyon. - ang Komisyon ay bubuuin ng labing-isang (11) komisyoner, na ang isa ay magsisilbing Tagapangulo. Kakatawanin ng mga komisyoner ang mga pangunahing wika ng Pilipinas, na binibigyang-katuturan sa Seksyon 3 ng Batas na ito: Tagalog, Sebwano, Ilokano, Hiligaynon at ang pangunahing wika ng Muslim Mindanao; ang kahilagaang mga Pamayanang Kultural; ang Katimugang mga Pamayanang Kultural; at ang iba pang mga wika ng Pilipinas o mga rehyong linggwistiko ayon sa maaaring ipasya ng Komisyon; Sa Pasubali, Na apat (4) man lamang sa mga komisyoner na ito ay kakatawan din sa iba’t ibang disiplina. Ang Tagapangulo at dalawa (2) sa mga komisyoner ay magsisilbi nang full-time; ang natitirang walo (8) ay magsisilbi nang part-time at dadalo sa regular at espesyal na mga pulong ng Komisyon. SEK. 6 Paghirang at Kwalipikasyon ng mga Komisyoner. - Ang mga komisyoner ay hihirangin ng Pangulo, sa pagsang-ayon ng Komisyon sa Paghirang, mula sa listahan ng mga nominee na isusumite ng iba’t ibang rehyong linggwistiko sa bansa. Hihirangin ng Pangulo mula sa labing-isang (11) komisyoner ang Tagapangulo at ang dalawang (2) komisyoner na full-time. Hihirang din ang Pangulo, mula sa nalalabing walong (8) komisyoner, ng apat (4) na komisyoner na magsisilbi para sa takdang panahon na tatlong (3) taon. Kung absent ang Tagapangulo, pipili ang mga komisyoner ng isang pansamantala o akting na Tagapangulo mula sa dalawang (2) komisyoner na full-time. Walang sinumang mahihirang na komisyoner matangi kung siyaý likas na isinilang na mamamayang Pilipino, mga tatlumpung (30) taong gulang man lamang, nag-aangkin ng malinis na katangiang moral at kinikilala sa kanyang kadalubhasaan sa linggwistika, sa kultura at sa wika ng rehyong etnolinggwistiko at sa disiplinang kanyang kinakatawan. SEK. 7 Takda ng Panunungkulan. - Ang Tagapangulo at ang dalawang (2) komisyoner na full-time ay magsisilbi sa loob ng takdang panahon na pitong (7) taon. ang apat (4) na nalalabing komisyoner ay magsisilbi sa loob ng takdang panahon na limang (5) taon at ang apat (4) na iba pang komisyoner, sa loob ng takdang panahong tatlong (3) taon. Ang mga komisyoner ay maaaring hiranging muli ng Pangulo para sa maksimum na isang (1) takdang panahon ng panunungkulan sa pagsang-ayon ng Komisyon sa Paghirang. SEK. 8 Bakante. - Kung sakali’t magkaroon ng bakante bago matapos ang takdang panahon ng panunungkulan ng isang komisyoner, ipagsisilbi lamang ng kahalili ang di natatapusang bahagi ng takdang panahon ng katungkulang nabakante. Ang Komisyon, sa loob ng tatlumpung (30) araw mula sa petsa ng pagkakaroon ng bakante, ay magrerekomenda sa Pangulo ng panghalili mula sa listahan ng mga nominee na isinumite ng partikular na rehyong etnolinggwistiko na apektado ng bakante, sa kompirmasyon ng Komisyon sa Paghirang: Sa Pasubali, Na, kung sakali’t ang Komisyon ay magkulang sa pagsasagawa ng naturang rekomendasyon, ang bakante ay lalagyan ng Pangulo ng tauhan, na mula rin sa listahan ng mga nominee at sa pagsang-ayon ng Komisyon sa Paghirang. SEK. 9 Kompensasyon. - Ang Tagapangulo at ang dalawang (2) komisyoner na full-time ay magkakatulad na ranggo, mga pribilehyo, sahod, mga alawans at iba pang mga gantimpagal katulad ng sa Tagapangulo at mga kagawad, ayon sa pagkakasunod, ng ibang mga komisyong konstitusyonal, na SEK. 10 Tuntunin ng mga Kaparaanan at mga Pulong. - Ang Komisyon ay maglalagda ng sarili nitong mga tuntunin at mga prosidyur at magsesesyon nang minsan man lamang sa isang buwan o sindalas ng pangangailangan ayon sa pasya ng quorum para sa pagganap ng mga gawain nito. SEK. 11 Istrukturang Organisasyonal. - Itatakda ng Komisyon ang istrukturang organisasyonal nito: Sa Pasubali, Na ang mga tauhang teknikal ng Komisyon ay hindi saklaw ng mga tuntunin at mga regulasyon ng Opisina ng Pasahod at/o mga pangunang pangangailangan sa eligibility ng Komisyon ng Serbisyo Sibil. SEK. 12 Direktor Heneral. - Magkakaroon ng isang direktor heneral na hihirangin ng Komisyon para sa takdang panahon ng panunungkulan na pitong (7) taon na maaaring mahirang muli para sa maksimum na isang (1) term. Itatakda ng Komisyon ang mga kapangyarihan, mga gawain, mga tungkulin at kompensasyon ng direktor heneral. SEK. 13 Ang Sekretaryat. - Magkakaroon ng sekretaryat na pamumunuan ng direktorheneral. ang mga gawain, mga tungkulin at kompensasyon ng mga tauhan nito ay itatakda ng Komisyon, sa rekomendasyon ng direktor heneral. SEK. 14 Mga Kapangyarihan, mga Gawain at mga Tungkulin ng Komisyon. - Ang Komisyon, ayon sa pertinenteng tadhana ng Konstitusyon, ay may mga kapangyarihan, mga gawain at mga tungkuling gaya ng mga sumusunod: SEK. 15 Pribilehiyo sa Koreo. - Ang mga publikasyon ng Komisyon, tulad ng mga diksyunaryo, mga bokabularyo, mga gramatika, mga pamplet, mga sirkular, mga polyeto at lahat ng iba pang katulad na mga bagay na printed ay magtatamasa ng paggamit sa koreo nang libre sa postage. SEK. 16 Paglilipat ng Umiiral na Ahensya. - Ang lahat ng mga tauhan, mga rekord, mga asset, ekwipment, mga pondo at mga ari-arian ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas sa ilalim ng Atas Tagapagpaganap Blg. 117 ay inililipat sa pamamagitan nito sa Komisyon, na magpapatupad, mamamahala, hahawk at magwawaksi ng naturang mga asset, mga ar-arian at mga apropriyasyon alinsunod sa mga probisyon ng Batas na ito. Ang lahat ng mga saliksik, mga diksyunaryo, mga publikasyon at iba pang mga akdang intelektwal ng Linangan ay itinuturing, gayundin, na nalipat sa Komisyon. Bibigyang-bisa ng Komisyon ang paglilipat na ditoý itinatadhana sa paraan na sisiguro sa bahagya lamang pagkaabala sa kasalukuyang mga programa ng Linangan. ang mga tauhang kwalipikado at kinakailangan ng Linangan ay inililipat sa at nilalagom ng Komisyon: Sa Pasubali, Na ang taning, ranggo, sahod at mga pribilehiyo ng naturang mga tauhan ay hindi ibababa o lubhang maaapektuhan : Sa Pasubali pa rin, Na sa panahon bago sumapit ang aktwal na asumpsyon ng mga tungkulin ng Komisyon at pagganap nito, lahat ng mga pinuno at mga empleado ng Linangan ay patuloy na gaganap ng kanilang mga gawain at tutuparin ang lahat ng kanilang mga tungkulin at mga pananagutan: Sa Pasubali; sa wakas, Na ang umiiral na Linangan ng mga Wika sa Pilipinas ay ituturing na nabuwag na sa pagkaorganisa ng Komisyon, aktwal na asumpsyon ng mga tungkulin at pagganap nito gaya ng nararapat. SEK. 17. Laanggugulin. - Ang pondong kinakailangan upang maisakatuparan ang mga probisyon ng Batas na ito ay ikakarga sa apropriyasyon sa lumalakad na taong piskal ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas. Pagkaraan niyon, ang halagang maaaring kailanganin ay inaawtorisa sa pamamagitan nito na ilaan sa Pangkalahatang Batas ng Apropriyasyon sa taong sumusunod sa pagkapatibay nito upang maging batas. SEK. 18. Promulgasyon. - Ang batas na itoý ipinopromulga sa Filipino at sa Ingles at isasalin sa mga wikang rehiyonal ng Pilipinas. Kung sakali’t may pag-aalinlangan, ang bersyon sa Filipino ang mananaig. SEK. 19. Sugnay na nagbubukod. - Kung sakali at ang alin mang probisyon ng Batas na ito o ang aplikasyon ng naturang probisyon ay idineklarang hindi balido, ang natitirang bahagi ng Batas na ito o ang aplikasyon ng naturang probisyon ay hindi maaapektuhan. SEK. 20. Sugnay na nagpapawalang-saysay. - Ang lahat ng mga batas, mga presidential decree, mga atas tagapagpaganap o mga bahagi niyon na di naaayon sa mga probisyon ng Batas na ito ay pinawawalang-saysay o sinususugan gaya ng nararapat. SEK. 21. Pagkakabisa. - Magkakabisa ang Batas na ito pagkaraan ng labinlimang (15) araw kasunod ng kompletong pagkakalathala nito sa Official Gazette o sa isang (1) pahayagang may pangkalahatang sirkulasyon. Pinagtibay, Ang bill na ito na isang konsolidasyon ng Senate Bill No. 209 at House Bill No. 21280 ay ipinasa sa wakas ng Senado at ng Kapulungan ng mga Kinatawan noong Hunyo 6, 1991. (LGD.) CAMILO L. SABIO (LGD.) EDWIN P. ACOBA (LGD.) CORAZON C. AQUINO
hindi mababawasan sa loob ng takdang panahon ng kanilang panunungkulan. Ang bawat isa sa mga komisyoner na part-time ay tatanggap ng kanyang kompensasyon sa anyo ng onoraryum para sa bawat pulong na kanyang dadaluhan, sa halagang itatakda ng Komisyon.
(LGD.) RAMON V. MITRA (LGD.) JOVITO R. SALONGA
Espiker ng Kapulungan Pangulo ng Senado
ng mga Kinatawan
Sekretaryo Heneral Sekretaryo ng Senado
Kapulungan ng mga Kinatawan
Pinagtibay: Agosto 14, 1991
Pangulo ng Pilipinas